İlerleyen sanayi çalışmalarda fark yaratmak isteyen üreticiler, dünya ile rekabate girmek istemektedir. Bu istemi gerçekleştirmek için sanayi 4.0’ın faaliyetlerini yerine getirmek gerekmektedir. Sanayi 4.0 diğer üretim faaliyetlerinden farklı olarak bilgisayar ve yazılım sistemlerinden destek almaktadır. Bu sistemlere üretimden veri toplama ve üretim yönetim sistemi denmektedir. İngilizce adıyla “Manufacturing Execution System” ve “Manufacturing Operation Management” olan bu çalışmalar, mes/mom kısaltması ile adlandırılır.
Mes üretim yürütme sistemi, Mom ise üretim operasyon yönetimi demektedir. Mes, üretimle ilgili her türlü aracın, çalışanların ve projenin verimliliği adına tüm bilgilerinin toplandığı bir bilgisayar veri tabanı olmaktadır. Mom ise, üretimi baştan aşağı kontrol altında tutmak için verimliliği görmeye yarayan bir veri seyretme aracı olmaktadır. Büyüyen endüstride mes/mom olmazsa olmaz olarak kabul edilmektedir.
Üretimde Mes’in İşlevleri Nelerdir?
Mes sanayi 4.0’da kullanılan bir uygulamadır. Ana ve takviye olmak üzere iki işlev görevi bulunmaktadır. Ana işlevleri arasında; Planlama sistemlerinin bilgisayar görüntüsü, veri toplama, iş faaliyeti ve stok takibi, üretim durumu gibi durumlar bulunmaktadır. Bu işlemler üretimden veri toplama için yapılmaktadır.
Mes’in takviye işlevleri ise bakım, kalite ve yönetim için kullanılmaktadır. Bu kapsamda; Ürün bakımı yönetimi, istatistik kontrolü, kalite yeterliliği, ürün yönetme işlevi, ürün takip etme ve tedarikçi takibi açısından kullanılmaktadır.
Üretimde Mes’e Neden İhtiyaç Duyulur?
Üretim sırasında mühendislik, üretim aşaması ve kalite kontrol aşamaları bulunmaktadır. Bu aşamaların bir arada tutulması, bir birlerinden haberdar olması için mes kullanımı çok önemlidir. Üretim aşamasında, makilerin kontrolü ve çalışıp çalışmadığı işlevi kontrol edilebilir. Bu sayede makinelerin hızı ve verimi öğrenilmiş olur. Ayrıca yapılan üretimlerin önceki zamanlara göre kıyaslanması da üretim aşamasında Mes’in faaliyetlerini ortaya çıkartır.
Mes mühendislik aşamasında da oldukça önemli bir organdır. Kontrol döngüsü, koruma kilitleri ve alarmların yönetimi konularında mühendislik faaliyetleri sürdüren personele katkı sunmaktadır. Üretim tamamlanma aşamasından hemen önce kalite bölümü gelmektedir. Kalite aşamasının verimin artması için makinelerin hızının kıyaslanması ve doğru çalışıp çalışmadıklarını, verimlerini ortaya çıkartmaktadır.
Mes Sistemi Hangi Parçalardan Oluşmaktadır?
Mes üretimde veri toplama aşamasında ana organdır. Gelişmiş, standart ve basit halde bulunmaktadır. Standart bir veri izleme programı için, uygun yazılım gereklidir. Ayrıca bu verileri toplayan gerekli donanım materyallerine sahip olması gerekmektedir. Bunların dışında; veri toplama donanımı ve yazılımı, operasyon modülü, performans belirleyen modül, yönetici arayüzleri ve raporlama sistemine sahip olması gerekmektedir.
Standart olmayan gelişmiş mes sistemleri içerisinde daha fazla donanıma müdahil olacak bir sistem gereklidir. Bu kapsamda yazılım sistemlerinin de gelişmiş olması gerekmektedir. Ayrıca veri toplama ve izleme işlemlerini yapan yönetim aşamasının büyüklüğü arayüzlerin ve donanımlarının da sayısının artırılmasını gerekmektedir.
Üretimde Mom’a Neden İhtiyaç Duyulur?
Mom bir üretim yönetim sistemi olmaktadır. Verimliliği ölçmek için, imalatın tüm aşamalarını izlemek için kullanılmaktadır. Performans analiz etmek, kalite ve uyumluluğu ölçmek, insan makine arayüzünü görmek gibi faaliyetlerin gözlemlenmesini, sorun yaşandığında çözüme ulaşmasını sağlamaktadır.
Üretimdeki, işçi, makine ve üretilen malların gözlemlenmesi Mom’un görevidir. Üretimin verimini ve değerini arttırmak, tüm operasyonun buna uygun hareket etmesi için hızlı, kaliteli üretimlerde ihtiyaç duyulmaktadır. Maliyeti düşürme, ürün kalitesinin kontrolü ve verimliliğin arttırılması için gerekli olmaktadır.